ผาปัง เป็นตำบลเล็กๆ ตั้งอยู่ใน อ.แม่พริก จ.ลำปาง เป็นตำบลทางตัน มีภูเขากั้น อ.ลี้ จ.ลำพูน ไว้ ในตำบล มี 5 หมู่บ้าน 3 วัด และ 1 โรงเรียน ประชากรที่อาศัยอยู่ที่นี่มีเพียงพันกว่าคน และส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ แต่ผู้สูงอายุที่นี่ กลับแข็งแรงจนน่าอิจฉา
เหตุผลที่คนที่นี่แข็งแรง เป็นเพราะวิถีชีวิต การกิน การอยู่ ที่อาศัยธรรมชาติเป็นหลัก แค่เดินออกจากบ้านไม่กี่ก้าว เข้าป่าหาอาหารธรรมชาติจึงเป็นเรื่องปกติ
ในรอบ 1 ปี มีอาหารจากธรรมชาติที่หมุนเวียนมาไม่ซ้ำ แต่สิ่งที่คนผาปังรอคอย และถือเป็นกิจกรรมยอดนิยม คือ เทศกาลเก็บเห็ด ช่วงต้นฤดูฝน เป็นต้นมา ถึงขั้นเป็นที่รู้กันว่าใครบ้างที่เป็นเซียนเห็ด เห็ดแต่ละชนิด แต่ละพื้นที่ คนหาเห็ดจะรู้กันว่า เป็นแหล่งหากินประจำของเซียนเห็ดคนไหน ไม่มีการปาดหน้ากัน
“ช่วงเช้ามืด ตีสี่ ตีห้า คนที่นี่ก็จะมาหาเห็ดกันค่ะ เพราะถ้ามีแดด จะมองหาเห็ดยากมาก เลยต้องรีบมากันแต่เช้าค่ะ” น้องขิม ด.ญ.ฐิติชญา ทิพย์มา ตื่นเช้ามาหาเห็ดกับแม่และตาเป็นประจำในระยะนี้
“เห็ดช่วงนี้ จะเป็นเห็ดขะหล่านขะเหลืองค่ะ ถ้าพ้นเดือนสิงหาคมไป ก็จะเริ่มมีเห็ดโคนค่ะ แต่ละเดือนเห็ดก็จะเปลี่ยนชนิดไปเรื่อยๆ หนูชอบเห็ดผึ้งที่สุดค่ะ แต่ว่าหมดช่วงไปแล้ว” น้องขิมเล่า
เห็ดขะหล่านขะเหลือง เป็นชื่อเห็ดประจำถิ่น ซึ่งก็คือเห็ดระโงกนั่นเอง
คนรักสุขภาพจะทราบกันดีว่า เห็ด เป็นหนึ่งในอาหารที่มีประโยชน์ งอกงามตามฤดูกาล หาง่าย กินง่าย คนบ้านผาปังโชคดีมีชีวิตใกล้ชิดป่า ใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ อากาศบริสุทธิ์ แถมยังได้เข้าป่าหาเห็ด หาอาหารจากธรรมชาติมาบริโภคเป็นประจำ จึงไม่น่าแปลกใจที่จะแข็งแรงและมีอายุยืนยาว
“ที่ผาปัง มีคนเฒ่าคนแก่อายุเกินร้อยปี อยู่หลายคนเลยค่ะ อายุมากสุดตอนนี้ 106 ปีค่ะ” น้องขิมภูมิใจ
ไม่เฉพาะเด็กและผู้ใหญ่ที่ชอบออกไปหาเห็ด ผู้สูงอายุก็มักไม่พลาดที่จะออกไปล่าขุมทรัพย์ตามลายแทงป่า นั่นก็คือเข้าป่าหาเห็ดในฤดูกาลนี้ เห็ดหลากหลายชนิดที่ทยอยกันผุดพราวในป่า มีความอร่อย สด และดีต่อสุขภาพ ทั้งเห็ดเผาะ เห็ดโคน เห็ดปอดม้าหรือคนท้องถิ่นที่นี่เรียกว่า เห็ดผึ้ง รวมไปถึงเห็ดระโงก ที่น้องขิมเรียกว่า เห็ดขะหล่านขะเหลือง นั่นเอง
เห็ดมีคุณค่าเพราะมาตามเวลา เฉพาะฤดูเท่านั้น อย่างเช่น เห็ดเผาะ แสนอร่อยที่หลายคนเฝ้ารอ มักจะออกต้นฝน ประโยชน์มากมาย เห็ดเผาะนี้จะช่วยรักษาอาการช้ำใน ช่วยกระตุ้นการหลั่งเอ็นไซม์ ถือได้ว่าช่วยรักษาโรคเบาหวานได้
หรือถ้าพูดถึง เห็ดระโงก ซึ่งชาวผาปังเรียกว่า เห็ดขะหล่านขะเหลือง ที่กำลังออกดอกสะพรั่งเต็มที่ในช่วงนี้ ก็มีประโยชน์มากไม่แพ้กัน เพราะมีงานวิจัย พบว่าเห็ดระโงกมีคุณสมบัติเด่นในการต้านเซลล์มะเร็งและเพิ่มภูมิคุ้มกันได้ดีมาก
แม้ว่าประโยชน์ของเห็ดแต่ละชนิดจะแตกต่างกันไป แต่เห็ดชนิดที่ปลอดภัยที่กินได้ทุกชนิด ล้วนมีประโยชน์ต่อสุขภาพทั้งสิ้น การกินเห็ดจึงเป็นเคล็ดไม่ลับที่สร้างร่างกายที่แข็งแรง ห่างไกลโรค และอายุยืนยาว
ติดตามเมนูเด็ดจากเห็ดธรรมชาติ และอาหารจากวัตถุดิบรอบรั้วผาปังได้ ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน วิถีแห่งผาปัง วันเสาร์ที่ 8 กันยายน 2561 เวลา 6.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง 33
