นอกจากรสชาติที่อร่อย หนูชอบหน้าตาของอาหารจานนี้ด้วยค่ะ”
ใบเตยด.ญ.นภัสนันท์ ศรีเพ็ญจันทร์เด็กหญิงชาวไทยแท้ ที่อาศัยอยู่ท่ามกลางกลุ่มชาวบ้าน ชาติพันธุ์ลาวครั่ง อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี กำลังพูดถึงอาหารพื้นบ้านลาวครั่ง ที่มีหน้าตาคล้ายคลึงกับแฮมเบอร์เกอร์
กล้วยดิบ หั่นเป็นแว่นๆ ผ่ากลางเล็กน้อย เป็นช่องสำหรับใส่ไส้ ส่วนของไส้นั้น ใส่วัตถุดิบอย่าง ปลาร้า มะนาว เกลือ ตะไคร้ และพริกสดเมื่อกินรวมกันในหนึ่งคำ จะได้รสสัมผัสที่หลากหลาย แสนอร่อย
“หนูเพิ่งเคยเห็นอาหารชนิดนี้ค่ะ จริงๆ แล้ววัตถุดิบก็หาได้ไม่ยาก แต่ก็ไม่ค่อยมีคนทำกินค่ะ” ใบเตยเล่าต่อ
แฮมเบอร์เกอร์ลาวครั่ง หรือจริงๆ แล้วเรียกว่า ส้มกล้วย เป็นอาหารต้อนรับแขกของชาวลาวครั่งตั้งแต่สมัยก่อน บ้างก็กินเป็นเมนูแก้เหนื่อย สร้างความสดชื่น หลังจากเดินป่า เข้าไร่ทำสวน ที่มีรสชาติจัดจ้าน ทั้งเปรี้ยว เค็ม เผ็ด รวมถึงความฝาดของกล้วยดิบที่ทำให้อร่อยมากขึ้น เป็นเมนูอาหารทำง่าย แต่เริ่มหายไปจากชุมชนชาวลาวครั่งบ้านสะนำ
“หนูเป็นชาติพันธุ์ลาวครั่งค่ะ พูดลาว นุ่งซิ่นตีนแดงมาตั้งแต่จำความได้ แต่ก็เพิ่งเคยได้รู้จักส้มกล้วยก็คราวนี้ค่ะ” บุ๋มบิ๋ม ด.ญ.วรัญญา เลขยัน เชื้อสายลาวครั่ง บ้านไร่ ที่โตมากับวัฒนธรรมของบรรพบุรุษ
ความเป็นชาติพันธุ์ลาวครั่ง ที่บ้านสะนำ บ้านไร่ จ.อุทัยธานี มีความชัดเจนทั้งการแต่งกาย ภาษา และประเพณีต่างๆเด็กๆ รุ่นบุ๋มบิ๋มยังคงมีโอกาสได้สัมผัสเสน่ห์ของชาติพันธุ์ตนเอง รวมไปถึงสามารถส่งต่อแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมถึงเพื่อนๆ ชาติพันธุ์อื่นๆได้อีกด้วย
“หนูกับบุ๋มบิ๋ม สนิทกันมาตั้งแต่เด็กๆ แม้หนูจะเป็นเด็กไทยแท้ที่ย้ายมาอยู่ที่บ้านสะนำนี้ แต่หนูก็ได้เรียนรู้วิถีชีวิตของชาติพันธุ์ต่างๆมากมายจากที่นี่ โดยเฉพาะชาติพันธุ์ลาวครั่ง หนูจะคุ้นเคยเป็นพิเศษค่ะ”
บ้านไร่ อุทัยธานี มีชื่อเสียงในเรื่องของความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ที่อาศัยอยู่ร่วมกันถึง 5ชาติพันธุ์ ทั้งกะเหรี่ยง ขมุ มอญ จีน และลาวครั่ง ที่น่าประทับใจคือ แต่ละชาติพันธุ์ยังคงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตนไว้อย่างชัดเจน
ลาวครั่ง หรือแต่เดิมเรียกว่า ลาวภูครัง เป็นชาติพันธุ์ใหญ่ที่อาศัยที่บ้านสะนำมานาน อพยพมาจากเวียงจันทน์ ประเทศลาวนำพาเอาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตมายังแผ่นดินไทย สร้างอัตลักษณ์ต่างๆที่มีเสน่ห์แม้เวลาล่วงผ่านไป
เอกลักษณ์อาหารของลาวครั่ง จะมีรสชาติที่จัดจ้าน และครบรส หลายเมนูยังคงมีให้เห็น ให้กินกันอย่างคุ้นชิน แต่หลายเมนูกลับเริ่มหายไป อย่างเช่น ส้มกล้วย ที่เด็กๆ ต่างชอบใจในรสชาติและหน้าตาที่แม้ทำง่าย วัตถุดิบหาได้รอบบ้าน แต่กลับไม่ค่อยมีคนทำกิน
เมื่อชาวบ้านตระหนักถึงสิ่งดีงามที่เคยมี โดยเฉพาะอาหารเมนูดีๆ ที่เริ่มไม่มีคนรู้จัก ชาวบ้านจึงรวมใจกันจัดงานเทศกาลอาหารชาติพันธุ์ขึ้น ที่บ้านสะนำ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี ในงานรวบรวมเมนูอาหารหายากที่เป็นเมนูดั้งเดิมของชาติพันธุ์ต่างๆ ในบ้านไร่ เอาไว้ให้นักท่องเที่ยว ได้ชิม และชมตลอดงาน
“งานเทศกาลอาหารบ้านไร่นี้ ฟรีตลอดงานค่ะ พกปิ่นโต และเตรียมท้องให้พร้อม แล้วมาเที่ยวที่งานนะคะ” ใบเตยเชิญชวนเที่ยวงานพร้อมกับรอยยิ้ม
เที่ยวชมบรรยากาศในงาน พร้อมกับรู้จักวัฒนธรรมการกิน ของชาติพันธุ์ต่างๆ ของบ้านไร่ อุทัยธานี ได้ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน เทศกาลอาหารชาติพันธุ์ วันเสาร์ที่ 27 เมษายนนี้ เวลา 6.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง 33
