“มะตาดเมืองนนท์” บทเรียนริมรั้ว

หากมองผ่านๆ จะคล้ายแอปเปิ้ลก็ไม่ใช่ ฝรั่งก็ไม่เชิง แต่ไม้ยืนต้นชนิดนี้เป็นที่มาของสำรับแสนอร่อยที่ใน 1 ปี จะได้ลิ้มรสเพียง 1 ครั้งเท่านั้น มีชื่อเรียกว่า “มะตาด”

“มะตาด เรียกอีกชื่อว่าแอปเปิ้ลมอญ เป็นต้นไม้ของคนมอญครับ ลูกอ่อนๆ สีเขียวๆ แบบนี้ เก็บมาทำอาหารได้ ที่โรงเรียนเรามีต้นมะตาดอยู่ 2 ต้นครับ” เด็กชายแมนยู ภควัต ดวงภมร บอกเล่าระหว่างนั่งพักหลังออกแรงสอยลูกมะตาดกับผองเพื่อนร่วมชั้น

แมนยูและเพื่อนๆ เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนเล็กโกเมศอนุสรณ์ ย่านงามวงศ์วาน นนทบุรี กำลังสนุกสนานกับบทเรียนเรื่องมะตาดที่คณะครูชวนรู้ ชวนทำ และชวนรู้จักต้นไม้ในโรงเรียน

“เด็กๆ ลองดูใบของมะตาดนะคะ มีเส้นใบเด่นชัดเจน ลำต้นสีแดงเป็นเอกลักษณ์ ส่วนลูกมะตาดอยู่สูงมากเลย เราต้องสังเกตดีๆ เพราะสีของลูกมะตาดคล้ายกับใบเลยค่ะ..” ครูดาว จันทิมา ชัยสิทธิ์ ชวนเด็กๆ สังเกตต้นมะตาดริมรั้วโรงเรียน

มะตาด ไม้พุ่มขนาดใหญ่หรือไม้ยืนต้นขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ สกุลส้าน เติบโตได้ดีในป่าดิบชื้น ป่าฝนเขตร้อน ป่าพรุ ในประเทศไทยพบว่ามีต้นมะตาดกระจายตัวอยู่แทบทุกภาค

คนไทยเชื้อสายมอญนิยมนำลูกมะตาดมาประกอบอาหาร ทำให้มะตาดมีอีกชื่อว่า “แอปเปิ้ลมอญ” สะท้อนวัฒนธรรมวิถีการกินการอยู่ พึ่งพาธรรมชาติใกล้ตัว ในอดีตเมื่อครั้งเดินทางไปตั้งรกรากที่ไหน ชาวมอญจะนำต้นมะตาดปลูกเคียงคู่ชุมชน

ราวเดือนตุลาคม มะตาดกำลังออกลูกติดผล นับเป็นช่วงเวลาแห่งความอร่อย หลายคนหลายชุมชนต่างเฝ้ารอลิ้มรส เช่นเดียวกับเด็กๆ โรงเรียนเล็กโกเมศอนุสรณ์

ด.ญ.อธิตยา แก้วดวงตา หรือน้องแบม บอกว่า “หนูเลือกเรียน cooking เพราะการทำอาหารเป็นสิ่งที่หนูชอบมากค่ะ เคยทอดไข่เจียว ผัดผัก ส้มตำ บัวลอย แต่ยังไม่เคยทำเมนูจากมะตาดเลยค่ะ”

“ครูจะชวนเอาพวกผัก ผลไม้ สมุนไพรในโรงเรียนมาทำอาหารครับ ผมเคยเก็บใบชะพลูมาห่อไก่ แล้วก็ทำเกี๊ยว ครั้งนี้เก็บมะตาดผมว่ารสชาติน่าจะออกเปรี้ยว เพิ่งเคยทำครั้งแรก เป็นกำลังใจให้พวกเราด้วยนะครับ” แมนยูเล่าเสริม

แกงส้มกุ้งรสจัด แยมเนื้อเนียนหอมละมุน เมนูจากลูกมะตาด ฝีมือปลายจวักเด็กๆ ชั้นประถมศึกษา นอกจากรสชาติจะถูกปากถูกใจ ยังเชื้อเชิญให้เด็กๆ เพลิดเพลินไปกับเรื่องเล่าความเป็นมา เปิดโอกาสให้รู้จักต้นไม้พืชพรรณใกล้ตัว

แม้จะอยู่ในเมืองใหญ่ พื้นที่สีเขียวมีไม่มาก แต่ยังมีกิจกรรมสนุกๆ ชวนรู้ ชวนเล่น สัมผัสประสบการณ์ใหม่ ได้ใกล้ชิดต้นไม้ ค่อยๆ ซึมซับรับรู้คุณค่าและความงามในธรรมชาติ

“หนูชอบมะตาดมากค่ะ ลองชิมสดๆ ก็อร่อยไปอีกแบบ ตอนแรกจะได้รสฝาด สักพักจะเริ่มหวานขึ้น หนูอยากให้มีต้นมะตาดเยอะๆ จะได้ลองเก็บมาทำเมนูอื่นบ้างค่ะ” เด็กหญิงแบมกล่าวทิ้งท้าย