“น้องเกลนั่งรถเดินทางไปที่บ้านบางกลอย เหนื่อยมาก..”
คำบรรยายประกอบภาพวาดฝีมือเด็กหญิงอิสบาเกล ธันชนก พรมมา บอกเล่าประสบการณ์การผจญภัยบนเส้นทางถนนลูกรังขึ้นลงเขาลาดชันระยะทางกว่า 35 กิโลเมตร จากด่านเขามะเร็ว อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จุดหมายคือบ้านบางกลอยล่าง อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี
ปลายเดือนมกราคม อิสบาเกลและครอบครัวจัดข้าวของเดินทางไกลมาจากอำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ นัดแนะครอบครัวน้องเทียน เด็กหญิงนภาจรีย์ ชูสกุลธนะชัย ที่กรุงเทพมหานคร เพราะได้ข่าวคราวว่าคนบางกลอยยากลำบาก ข้าวไม่พอกิน
ครอบครัวของเด็กๆ เป็นนักกิจกรรมเพื่อสังคมสิ่งแวดล้อม สังกัดชมรมเด็กรักนกรักธรรมชาติท่ามะไฟหวาน จึงขนข้าวสารอาหารแห้ง ขนม ของใช้ต่างๆ ตั้งใจมาเยี่ยมเยียน พี่น้องคนบางกลอย
เทียนบอกว่า “เราผ่านภูเขาหลายลูกมากค่ะ สองข้างทางมองเห็นแต่ต้นไม้ บางทีก็มองเห็นลำห้วยด้วย”
ใช้เวลากว่า 4 ชั่วโมง ถนนมาสุดที่ “บ้านโป่งลึก” หากขึ้นสะพานแขวนข้ามแม่น้ำเพชรบุรีไปก็จะพบ “บ้านบางกลอยล่าง” จุดหมายปลายทาง
“ชาวบ้านที่นี่เขาสร้างบ้านเล็กๆ จิ๋วๆ จากไม้ไผ่ เลี้ยงหมู ไก่ หมา แล้วก็แมว ไม่มีไฟฟ้า แต่มีแผงโซลาร์เซลล์ค่ะ ชาวบ้านเขาก็อยู่สุขสงบ แต่เกิดเรื่องอะไรไม่รู้ ทำให้ชาวบ้านอยู่ไม่สบาย” เกลบรรยายความรู้สึกเมื่อมาถึงหมู่บ้านบางกลอย
ต้นแม่น้ำเพชรบุรีมีชุมชนหมู่บ้านดั้งเดิมอยู่แล้วหลายแห่ง หากย้อนกลับไปก่อนปี 2538 จะพบว่าบริเวณนี้ไม่มี “บ้านบางกลอย” มีแต่ “บ้านโป่งลึก” เมื่อมีการตั้งอุทยานแก่งกระจาน นำไปสู่นโยบายย้ายคนออกจากบ้านบางกลอยบน
และบริเวณยอดเขาที่เรียกว่า “ใจแผ่นดิน” กลางป่าแก่งกระจาน ซึ่งเป็นถิ่นฐานบรรพชนที่อยู่อาศัยมานานนับร้อยปี ทำไร่หมุนเวียน มีวิถีชีวิตอยู่กับป่าอย่างสอดคล้องกลมกลืน เคารพและเข้าใจธรรมชาติ ชาวบ้านบางกลอยทยอยออกมาจากถิ่นฐานดั้งเดิม แบ่งปันพื้นที่ทำกินกับบ้านโป่งลึก บริเวณด้านล่างของอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน และเรียกชุมชนนี้ว่า “บ้านโป่งลึก-บางกลอยล่าง”
เมื่อคนที่เคยอาศัยอยู่ในป่าต้องย้ายออกมาอยู่ในพื้นที่ที่ไม่คุ้นเคย คนบางกลอยจึงต้องเผชิญปัญหาได้ที่ทำกินน้อย บางครอบครัวไม่ได้ที่ดินสำหรับปลูกข้าวพึ่งพาตนเอง และไม่สามารถทำไร่หมุนเวียนซึ่งเป็นวิถีกะเหรี่ยง หลายครอบครัวจึงทยอยย้ายกลับไปอยู่ที่เดิม นำไปสู่ฝันร้ายคือเจ้าหน้าที่ขึ้นไปอพยพชาวบ้านลงมาจากบางกลอยบน ใจแผ่นดินเผาสิ่งปลูกสร้างยุ้งฉางเก็บข้าว ในปี 2554 และบังคับย้ายกลับมาที่บางกลอยล่างอีกครั้ง
อิสบาเกลเล่าว่า “หนูไม่อยากให้เขาโดนเผาบ้านค่ะ อยากให้เขากลับไปที่ใจแผ่นดิน จะได้ปลูกข้าวไว้กินเองได้ ลูกหลานจะได้ทำบุญให้ปู่คออี้ด้วยค่ะ”
